علل دررفتگی و جابه جایی کشکک زانو و درمان آن - وبلاگ پشتیبانی

به گزارش وبلاگ پشتیبانی، کشکک زانو یک استخوان کوچک محافظتی است که نزدیک قسمت انتهایی استخوان ران متصل است. زمانی که فرد استخوان زانو خود را خم و راست می نماید، پاتلا (کشکک زانو) به سمت بالا و پایین حرکت نموده و بر روی بخشی به نام شیار تروکلئار (trochlea) قرار می گیرد. زمان وارد آمدن آسیب به این بخش، امکان دارد که کشکک زانو از شیاری که در آن قرار گرفته خارج شده و در نهایت فرد درد زیادی را تجربه نموده و خم کردن زانو به کاری سخت تبدیل گردد.

یکی از اتفاقات ناخوشایندی که می تواند برای ورزشکاران و حتی انسان های عادی رخ دهد، دررفتگی زانو است. در این مقاله نخست به معرفی دررفتگی و نیمه دررفتگی کشکک زانو خواهیم پرداخت، سپس به علائم و علت آن خواهیم پرداخت.

در رفتگی جزئی کشکک زانو چیست؟

سابولاسیون (Subluxation) به معنی دررفتگی جزئی یک استخوان است و سابولاسیون کاسه زانو (Patellar subluxation) در واقع به معنی دررفتگی جزئی کشکک زانو (نیمه در رفتگی کشکک زانو) است. از این عارضه تحت عنوان ناپایداری کشکک زانو هم یاد می گردد.

کشکک زانو یک استخوان کوچک محافظتی است که نزدیک قسمت انتهایی استخوان ران متصل است. زمانی که فرد استخوان زانو خود را خم و راست می نماید، پاتلا (کشکک زانو) به سمت بالا و پایین حرکت نموده و بر روی بخشی به نام شیار تروکلئار (trochlea) قرار می گیرد.

عضلات و رباط های مختلفی کشکک زانو را در جای خود نگه می دارند. زمان وارد آمدن آسیب به این بخش، امکان دارد که کشکک زانو از شیاری که در آن قرار گرفته خارج شده و در نهایت فرد درد زیادی را تجربه نموده و خم کردن زانو به کاری سخت تبدیل گردد.

شدت در رفتگی کشکک زانو معین می نماید که فرد به دررفتگی کامل یا جزئی (سابولاسیون) دچار شده است. بیش تر جراحت ها کشکک زانو را به سمت بیرون زانو فشار می دهند. این حالت باعث آسیب رباط داخل زانو تحت عنوان رباط میانی پاتلوفمورال می گردد. اگر این رباط به صورت کامل بهبود پیدا نکند، باعث بروز دررفتگی ثانویه خواهد شد.

علائم در رفتگی جزئی کشکک زانو چیست؟

* گیرافتادگی یا قفل شدن زانو

* سر خوردن کشکک زانو به سمت خارج زانو

* درد بعد از نشستن طولانی مدت

* درد در قسمت جلویی زانو که بعد از فعالیت بیش تر هم می گردد

* بیرون آمدن یا شکستن زانو

* سختی یا ورم زانو

با وجود اینکه ممکن است خود شخص متوجه آسیب زانو گردد، برای درمان حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.

علت دررفتگی و نیمه دررفتگی زانو

علت های متفاوتی برای دررفتگی و نیمه دررفتگی زانو وجود دارد در ادامه به توضیح هر کدام خواهیم پرداخت.

علت در رفتگی جزئی کشکک زانو

انجام فعالیت های سنگین یا ورزش های تماسی (ورزش هایی که انجام آن ها مستلزم تماس زیاد ورزشکاران با هم و محیط ورزشی است، مانند کشتی، راگبی، فوتبال آمریکایی و…) می تواند باعث در رفتگی جزئی کشکک زانو گردد.

علت در رفتگی کامل کشکک زانو

امکان دررفتگی کشکک زانو در ورزش های تماسی و غیر تماسی وجود دارد. در میدان مسابقه زمانی که ورزشکار به زانوی خود تغییر جهتی ناگهانی داده و به سرعت آن را می چرخاند، امکان بروز این آسیب وجود دارد. معمولاً وجود یک شل شدگی رباطی منجر به بروز در رفتگی در این حالت خواهد شد. از طرفی دیگر امکان در رفتگی در صورت ضربه مستقیم به زانو هم وجود دارد. نیرویی که ضربه مستقیم به زانو وارد می نماید به مراتب زیاد تر بوده و باعث آسیب شدیدتری به خصوص به رباط ها خواهد شد.

این نوع از آسیب های زانو (در رفتگی جزئی و کامل) بیش تر جوانان و افراد فعال خصوصاً بین سنین 10 تا 20 سال را درگیر می نماید. بیش تر آسیب های اولیه در حین انجام فعالیت های ورزشی رخ می دهد. بعد از آسیب ابتدایی خطر بروز در رفتگی ثانویه هم بسیار زیاد خواهد بود.

در رفتگی جزئی کشکک زانو (نیمه در رفتگی کشکک زانو) چگونه تشخیص داده می گردد؟

برای تشخیص سابولاسیون پاتلا، پزشک زانوی آسیب دیده را خم و راست نموده و منطقه ها اطراف کشکک زانو را لمس می نماید.

بعلاوه برای مشاهده نحوه قرار گیری کشکک زانو در شیار تروکلئار و برای تشخیص دیگر آسیب های استخوانی رادیولوژی اشعه ایکس هم انجام خواهد شد. برای به تصویر کشیدن رباط ها و دیگر بافت های نرم اطراف کشکک زانو هم ام آر آی انجام می گردد. بچه ها و نوجوانان در سن بلوغ معمولاً متوجه در رفتگی کشکک زانو نمی شوند و در این موارد انجام ام آر آی به تایید تشخیص یاری می نماید. سی.تی.اسکن و اسکن استخوانی هم انجام می گردد.

روش های درمانی غیر جراحی برای حل مشکل دررفتگی زانو کدامند؟

برای اغلب افرادی برای اولین بار به در رفتگی جزئی کشکک زانو یا در رفتگی کامل دچار شده اند، روش های درمانی غیر جراحی پیشنهاد می گردد.

درمان های غیر جراحی عبارتند از:

* استراحت کردن، گذاشتن یخ روی کشکک زانو، استفاده از کمپرس و بالا نگه داشتن زانو به نسبت سطح زمین (از این روش درمانی به اختصار تحت عنوان RICE یاد می گردد)

* داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن (ibuprofen)

* فیزیوتراپی : فیزیوتراپی یکی از بخش های خیلی مهم درمان است. این روش قابلیت حرکت و دامنه حرکتی زانو را تا حد بسیار زیادی بهبود می دهد. فیزیوتراپی حتی از بروز آسیب دیدگی های بعدی جلوگیری نموده و برای برطرف ناتوانی تان به شما یاری می نماید. فیزیوتراپی در کنار برنامه های ورزشی ممکن است از درمان های زیر به عنوان درمان مکمل جهت تسریع فرایند بهبودی استفاده کند:

* ماساژ بافت نرم

* درمان با یخ یا گرما

* آب درمانی

*تزریق : ممکن است متخصص طب فیزیکی برای کاهش التهاب زانو، درون مفصل زانو داروی کورتیزون تزریق کند. البته قبل از انجام این کار باید زانو ارزیابی و معاینه گردد تا معین گردد که دررفتگی زانو همراه با آسیب های دیگری مانند آسیب غضروفی، رباطی یا شکستگی استخوان نبوده است.

تمرینات اولیه برای ریکاوری بعد از دررفتگی کشکک زانو

* استفاده از عصا و یا چوب زیر بغل برای کم کردن فشار وزن روی زانو

* بریس، آتل و گچ برای ثابت نگه داشتن زانو

* پوشیدن کفش های تخصصی و مخصوص برای کاهش فشار وارده روی کشکک زانو

* کشش عضلات همسترینگ روی دیوار

* کشش ایستاده ساق پا

* حرکات ایزومتریک عضله چهارسر رانی: یک حوله در زیر زانوی خود قرار دهید و سعی کنید با انقباض عضلات چتر سر ران، زانوی خود را به سمت پایین فشار دهید. در هنگام منقبض کردن عضلات، می توانید انگشتان خود را روی ران پای خود بگذارید تا انقباض عضلات را حس کنید. این حالت را برای 5 ثانیه نگه دارید. این حرکت را درصورتی که موجب تشدید علائم شما نمی گردد، تا 10 بار تکرار کنید.

* بالا آوردن پا در حالت کشیده: بایستید و برای حفظ تعادل خود، دستانتان را به تکیه گاه یک جایگاه یا لبهٔ میز بگیرید. کمر و زانوهای خود را صاف نگه دارید و سپس با انقباض عضلات کشالهٔ ران پای خود را به سمت عقب بالا ببرید. برای دو ثانیه پای خود را در بالاترین نقطه نگه دارید و سپس به آرامی پای خود را پایین بیاورید. درصورتی که انجام این تمرین برایتان دردناک نیست، آن را 10 بار تکرار کنید.

* بالا آوردن ران در حالت دمر

* بالا رفتن از پله (استپ)

* اسکات دیواری با یاری توپ

* تثبیت زانو

* صاف کردن زانو با کش

بعد از دررفتگی جزئی زانو تا حدود 30 درصد احتمال عود کردن دوباره بیماری وجود دارد. در سال 2007 پژوهشی انجام شد و بر اساس آن تفاوت بسیار کمی بین نتایج بلند مدت افرادی که علت مشکل در رفتگی زانو تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند و آن هایی که با روش های غیر جراحی درمان شدند، مشاهده شد.

افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفتند کم تر محتمل است به در رفتگی ثانویه دچار شوند، ولی احتمال بروز التهاب مفصل زانو در آن ها بیش تر است.

نتایج تحقیقی که در سال 2015 انجام شد هم نشان داد که نسبت عود دوباره بیماری در افرادی که به علت دررفتگی کامل کشکک زانو تحت عمل جراحی قرار گرفتند، کم تر است. اما نسبت عود در حالت دررفتگی جزئی کشکک زانو تقریبا در حالت انجام درمان های جراحی و غیرجراحی یکسان است. (32.7 درصد در مقابل 32.8 درصد)

درمان دررفتگی کشکک زانو به وسیله جراحی

بیش تر موارد دررفتگی جزئی زانو که برای اولین بار اتفاق افتاده است بدون جراحی درمان می گردد. اگر در رفتگی تکرار گردد و یا در مواردی خاص گزینه جراحی روی میز می آید.

بعضی از روش های جراحی رایج برای در رفتگی جزئی کشکک زانو یا در رفتگی کامل کشکک زانو عبارتند از:

بازسازی رباط میانی پاتلوفمورال (Medial patellofemoral ligament)

این رباط کشکک زانو را به سمت داخل پا می کشد. زمانی که این رباط ضعیف شده و یا آسیب ببینند، کشکک زانو هم تغییر جا داده و به سمت خارجی پا حرکت می نماید.

جراحی بازسازی رباط میانی پاتلوفمورال نوعی جراحی آرتروسکوپی یا درون بینی مفصل است و با انجام دو شکاف کوچک انجام می گردد. در این جراحی رباط با استفاده از یک قطعه کوچک از تاندون ماهیچه خود فرد و یا تاندون اهدایی از فردی دیگر ترمیم می گردد. در مجموع این عمل یک یا دو ساعت طول می کشد و فرد معمولاً همان روز مرخص می گردد. بیمار در حالی مرخص می گردد که زانو با استفاده از بریس یا آتل ثابت نگه داشته شده است.

بریس باعث می گردد تا پا در هنگام راه رفتن صاف باقی بماند و باید تا 6 هفته پوشیده گردد . بعد از 6 هفته فیزیوتراپی شروع می گردد. بیش تر افراد 4 تا 7 ماه بعد از انجام این عمل می توانند به میادین ورزشی بازگردند.

انتقال توبروزیتی درشت نی

تاندون هایی که باعث حرکت رو به بالا و پایین کشکک زانو می شوند به توبروزیته (تکمه) استخوان درشت نی متصل هستند. آسیبی که منجر به جا به جایی کشکک زانو می گردد، ممکن است به نقاط اتصال این تاندون ها هم آسیب وارد نمایند.

برای انجام این عمل جراحی شکافی به میزان 7.62 سانتی متر (3 اینچ) در قسمت بالایی استخوان ساق پا ایجاد می گردد. بعد از آن جراح قطعه کوچکی از توبروزیتی استخوان درشت نی را به منظور بهبود اتصال تاندون ها جا به جا می نماید. این کار در نهایت باعث می گردد تا کشکک زانو به خوبی حرکت کند.

از طرفی دیگر برای محافظت بیشتر استخوان جا به جا شده، جراح از یک یا دو پیچ مخصوص هم استفاده خواهد نمود. این جراحی تقریباً یک ساعت به طول می انجامد.

تا 6 ماه بعد از جراحی ممکن است فرد به چوب زیر بغل احتیاج داشته باشد. بعد از آن فیزیوتراپی شروع می گردد. بیش تر افراد بعد از گذشت 2 هفته می توانند به سرکار خود بازگردند. برای بازگشت به میادین ورزشی اما باید 9 ماه کامل سپری گردد.

جراحی لترال ریلیز

تا حدود 10 سال پیش این جراحی درمان استاندارد دررفتگی جزئی کشکک زانو به شمار می رفت، اما امروزه این جراحی کم تر انجام می گردد. چرا که خطر بازگشت و عود دوباره ناپایداری کشکک زانو را افزایش می دهد.

در این روش جراحی بخشی از رباط های قسمت بیرونی زانو بریده شده و به این طریق از کشیده شدن کشکک زانو به اطراف جلوگیری می گردد

ریکاوری بعد از جراحی دررفتگی زانو چه مدت طول می کشد؟

بدون جراحی

اگر درمان های غیر جراحی انجام گردد، فرد با انجام چهار روش پایه ای و ساده وارد دوران ریکاوری خواهد شد، این کارها عبارتند از:

* استراحت

* استفاده از یخ

* کمپرس

* بالابردن

در ابتدا فرد نباید بیش تر از توان به خود فشار وارد کند. گاهی پزشک توصیه می نماید که فرد از چوب زیر بغل و یا عصا استفاده کند. این کار یاری می نماید تا از فشار وزن بدن به روی زانو کم گردد.

بعد از چند روز بیمار دوباره باید با پزشک دیدار کند. در این دیدار پزشک به بیمار می گوید که چه زمانی اجازه دارد تا فعالیت های خود را بیش تر کند.

در شش هفته اول بعد از جراحت، بیمار باید دو یا سه بار در هفته تحت فیزیوتراپی قرار گیرد. فیزیوتراپیست آمادگی فرد برای بازگشت دوباره به میادین ورزشی یا فعالیت های سنگین ارزیابی خواهد نمود.

با جراحی

اگر فرد مورد جراحی قرار گرفته باشد، ریکاوری طولانی تر خواهد بود. برای بازگشت دوباره فرد به میادین ورزشی چیزی در حدود 4 تا 9 ماه زمان ضروری است، بعد از این مدت هم باید 2 تا 6 هفته حرکات ورزشی سبک انجام گردد.

چگونه می توان از دررفتگی جزئی کشکک زانو (نیمه در رفتگی کشکک زانو) پیشگیری کرد؟

گروهی از ورزش ها منجر به قوی شدن ماهیچه های پا و کاهش احتمال آسیب های زانو از جمله در رفتگی جزئی زانو خواهد شد. برای کاهش خطر بروز این گونه از آسیب ها بعضی از ورزش ها و فعالیت های بدنی زیر را در برنامه روزانه خود قرار دهید:

* حرکت های ورزشی که منجر به تقویت عضله چهار سر ران می گردد مانند اسکات و لیفت پاها

* حرکت های ورزشی که منجر به تقویت قسمت داخلی و خارجی ران می گردد.

* حرکت ورزشی پشت پا خوابیده مخصوص تقویت ماهیچه همسترینگ

* اگر پیش تر کشکک زانوی فرد آسیب دیده باشد، پوشیدن بریس یا زانو بند تا حدود زیادی از عود کردن دوباره و یا تکرار دوباره آسیب جلوگیری می نماید.

* ورزشکاران رشته های ورزشی تماسی هم با پوشیدن زانوبند های محافظتی مخصوص می توانند از بروز انواع آسیب های کشکک زانو جلوگیری نمایند.

سخن پایانی

در رفتگی جزئی زانو یک جراحت رایج برای بچه ها، نوجوانان در سن بلوغ و بعلاوه بزرگسالان است. اگر این آسیب برای بار اول اتفاق افتاده باشد، معمولاً احتیاجی به جراحی ندارد. اما اگر احتیاج به جراحی باشد، با استفاده از تکنیک های نو فرد بعد از عمل قسمت زیادی از قدرت و توان حرکتی خود را بازیافته و می تواند به فعالیت های طبیعی خود بازگردد.

منبع: سایت دکتردکتر

سایت دکتر سپهریان

سایت دکتر فرخانی

منبع: راسخون